یک ماده شیمیایی سمی ماده ای است که در صورت جذب، بلع، استنشاق یا تماس با پوست می تواند به موجودات زنده آسیب برساند یا سمی باشد.
مواد شیمیایی سمی می توانند اثرات مضری بر سلامت انسان، حیوانات، گیاهان و محیط زیست داشته باشند. این اثرات بسته به میزان سمیت و میزان مواجهه می تواند از تحریک خفیف یا واکنش های آلرژیک تا بیماری شدید، آسیب اندام ها یا حتی مرگ متغیر باشد.
انواع مواد شیمیایی سمی
مواد شیمیایی سمی را می توان به اشکال مختلف از جمله گاز، مایع یا جامد یافت. چند نمونه از مواد شیمیایی سمی عبارتند از:
- فلزات سنگین:
فلزاتی مانند سرب، جیوه، آرسنیک، کادمیوم و کروم می توانند در اشکال یا غلظت های خاصی سمی باشند. آنها می توانند در طول زمان در بدن تجمع کنند و باعث آسیب به اندام ها و سیستم ها شوند.
- آفت کش ها و علف کش ها:
این ها مواد شیمیایی هستند که برای کنترل آفات، حشرات یا علف های هرز استفاده می شوند. در حالی که آنها هدفی در کشاورزی و بهداشت عمومی دارند، استفاده نادرست یا قرار گرفتن در معرض آنها می تواند منجر به اثرات مضر بر انسان، حیوانات و محیط زیست شود.
مواد شیمیایی صنعتی:
مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیندها و صنایع مانند حلالها، رنگها، رنگها و مواد پاککننده در صورت عدم استفاده صحیح میتوانند سمی باشند. آنها ممکن است خطراتی برای سلامتی کارگران ایجاد کنند یا در صورت انتشار در محیط زیست.
مواد شیمیایی خانگی:
برخی از محصولات خانگی، از جمله مواد پاک کننده، ضدعفونی کننده ها و برخی محصولات مراقبت شخصی، ممکن است حاوی مواد شیمیایی سمی باشند. در صورت استفاده نادرست یا در مقادیر بیش از حد، این مواد می توانند برای سلامتی انسان خطراتی ایجاد کنند.
مواد شیمیایی سمی در آزمایشگاه
مواد شیمیایی آزمایشگاهی سمی و خطرناک در آزمایشگاه، محققان را احاطه کرده است به طوری که ممکن است حتی تماس با برخی از این مواد ، به قیمت جان محققان تمام شود.
هنگام استفاده از این مواد شیمیایی آزمایشگاهی برای هر نوع آزمایشی باید با داشتن لباس ها و ابزارهای حفاظت، از ورود آن ها به بدن خودداری کرد.
داروها:
برخی داروها و داروها، چه با نسخه و چه بدون نسخه، در صورت مصرف بیش از حد یا استفاده نادرست، می توانند اثرات سمی داشته باشند. رعایت دستورالعمل های دوز و مشورت با متخصصان مراقبت های بهداشتی هنگام استفاده از داروها مهم است.
- آلایندههای محیطی:
آلایندههایی که از فعالیتهای صنعتی، حملونقل و دفع زباله در محیط منتشر میشوند میتوانند شامل مواد سمی مانند آلایندههای هوا (به عنوان مثال، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن)، آلایندههای آب (مانند فلزات سنگین، آفتکشها) و آلایندههای خاک باشند. به عنوان مثال، بی فنیل های پلی کلره (PCB).
توجه به این نکته مهم است که سمیت یک ماده شیمیایی می تواند بسته به عواملی مانند غلظت، مدت زمان قرار گرفتن در معرض، مسیر قرار گرفتن در معرض و حساسیت فردی متفاوت باشد.
سازمان ها و سازمان های نظارتی دستورالعمل ها و استانداردهای ایمنی را برای تنظیم استفاده، جابجایی و دفع مواد شیمیایی سمی با هدف به حداقل رساندن خطرات برای سلامت انسان و محیط زیست ایجاد می کنند.